سولفات آمونیوم
کود سولفات آمونیوم (Ammonium sulfate) یکی از پرمصرف ترین کودهای ازت دار است که برای رشد محصولات زراعی مورد استفاده قرار می گیرد. کود سولفات آمونیوم به ویژه در جایی که گوگرد مورد نیاز باشد بسیار با ارزش است و حلالیت بالایی فراهم می کند.
سولفات آمونیوم یک نمک معدنی است که بیشترین کاربرد آن به عنوان کود است. این ماده حاوی ۲۱٪ نیتروژن و ۲۴٪ گوگرد است.
این کود شیمیایی به دلیل تطبیق پذیری برای بسیاری از کاربردهای کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد
مزایای استفاده از کود سولفات آمونیوم
با استفاده از سولفات آمونیوم به جای کود اوره می توان تولید برنج را تا ۸۰۰ کیلوگرم در هکتار افزایش داد. این کود بر خلاف کود اوره هدر رفت ازت کمتری در مزارع دارد. همچنین گوگرد موجود در این کود باعث بهبود کیفیت و افزایش برداشت محصول خواهد شد.
سولفات آمونیوم حاوی ازت آمونیاکی است که با کمترین میزان مصرف انرژی توسط گیاه به سرعت جذب و مورد مصرف قرار می گیرد. وجود گوگرد به شکل سـولفات در این کود به همراه ازت مـوجب تنظیم pH خاک و تسهیل جذب سـایر ریز مغذی های موجود در خاک از جمله آهن، روی، مس و منگنز می شود.
می توان از این کود برای محصولات حساس به اوره مانند مـرکبات، انگور و پسته استفاده کرد. سولفات آمونیوم علاوه بر رفع زردی برگهای پیر که به دلیل کاهـش ازت خاک رخ می دهد زردی برگهای جوان را نیز که به دلیل کمبود گوگرد رخ می دهد برطرف می کند.
کاربردهای سولفات آمونیوم به عنوان کود
کاربرد سولفات آمونیوم در درجه اول در جاهایی است که نیاز به مکمل های N و S برای تأمین نیاز غذایی گیاهان در حال رشد وجود دارد. از آنجا که سولفات آمونیوم حاوی تنها ۲۱٪ نیتروژن است، منابع کود دیگری نیز وجود دارند که اقتصادی تر هستند. با این حال ازت موجود در این کود اتلاف بسیار کمتری با آب شویی نسبت به سایر کودهای ازته دارد و همچنین سولفات آمونیوم یک منبع عالی از گوگرد می باشد که برای گیاهان به خصوص در تولید پروتئین ها نقش مهمی دارد.
از آنجا که در این کود نیتروژن به شکل آمونیوم موجود است، سولفات آمونیوم غالباً در خاکهای غرقابی برای تولید برنج مورد استفاده قرار می گیرد، جایی که کودهای حاوی نیترات به دلیل دنیتریفیکاسیون انتخاب مناسبی نیستند.
استفاده اولیه سولفات آمونیوم به عنوان کود در خاک های قلیایی است. در خاک یون آمونیوم آزاد می شود و مقدار کمی اسید تشکیل می دهد و این امر pH خاک را کاهش می دهد، در حالی که ازت موجود در آن یک عنصر ضروری است که به رشد گیاه کمک می کند. مهمترین بدی استفاده از سولفات آمونیوم میزان کم ازت آن نسبت به نیترات آمونیوم است که هزینه حمل و نقل را بالا می برد.
این کود همچنین به عنوان اسپری کمکی در کشاورزی برای حشره کش های محلول در آب، علف کش ها و قارچ کش ها استفاده می شود. در این حالت عملکرد آن اتصال به کاتیون های آهن و کلسیم موجود در چاه آب و سلولهای گیاهی است. این ماده به ویژه به عنوان ماده کمکی برای علف کش های ۲،۴-D (آمین)، گلیفوزات و گلوفوزینات موثر است.
مدیریت استفاده از کود سولفات آمونیوم
پس از افزودن به خاک، سولفات آمونیوم به سرعت به اجزای خود یعنی آمونیوم و سولفات تجزیه می شود. اگر آن را بر روی سطح خاک استفاده کنید آمونیوم ممکن است در شرایط قلیایی مستعد از دست رفتن گازها باشد. در این شرایط، اختلاط مواد در داخل خاک در اسرع وقت یا استفاده قبل از آبیاری یا پیش بینی بارش باران توصیه می شود.
بیشتر گیاهان قادر به استفاده از هر دو فرم آمونیوم و نیترات ازت برای رشد هستند. در خاک های گرم، میکروب ها به سرعت شروع به تبدیل آمونیوم به نیترات طی فرآیند نیتریفیکاسیون خواهند کرد.
سولفات آمونیوم به دلیل فرآیند نیتریفیکاسیون می تواند خاک را اسیدی کند که این مسئله ربطی به حضور سولفات ندارد زیرا اثر ناچیزی بر pH دارد. پتانسیل تولید اسید توسط کود سولفات آمونیوم از نیترات آمونیوم بیشتر است زیرا تمام N در سولفات آمونیوم به نیترات تبدیل می شود در حالی که تنها نیمی از N موجود در نیترات آمونیوم به نیترات تبدیل می شود.
کاربرد کود سولفات آمونیوم
سولفات آمونیوم برای بسیاری از محصولات کشاورزی به خصوص پسته، مرکبات، یونجه، ذرت، کلزا، پنبه، سیب زمینی، برنج و گندم مورد استفاده قرار گرفته و باعث بهبود کیفیت و رشد بهتر این محصولات می شود.
خواص کود سولفات آمونیوم
این کود شیمیایی دارای مزایایی بسیار زیادی است و مهمترین خواص آن برای کشاورزی عبارتند از:
نیتروژن کارآمد و گوگرد در دسترس گیاه را فراهم می کند
به رشد گیاه کمک می کند
مواد مغذی خاک های قلیایی را افزایش می دهد
محتوای نیتروژن خاک را بالا نگه می دارد
رشد گیاهان و چمن ها را تحریک می کند
به راحتی با سایر کودهای نیتروژن دار ترکیب می شود
اسیدیته خاک را بالا می برد
در آب محلول است
محلول پاشی سولفات امونیوم
امروزه به دلیل جذب بهتر مواد مغذی از طریق برگ ها، از محلول پاشی سولفات آمونیوم در کشاورزی استفاده می شود. مطالعات نشان داده است روش محلول پاشی مواد مغذی را راحت تر در اختیار گیاه قرار می دهد زیرا مواد مغذی از طریق برگ ها به سرعت وارد گیاه می شوند.
سولفات آمونیوم چیست
سولفات آمونیوم یک پودر سفید رنگ است. این ماده شیمیایی کاربردهای بسیار زیادی در صنایع مختلف دارد که مهمترین آن به عنوان کود برای تقویت خاک های قلیایی است. این ترکیب غیر قابل اشتعال، سفید رنگ و بی بو است. کاربرد های دیگر این پودر شامل استفاده به عنوان یک ماده شیمیایی کشاورزی غیر آفت کش، ساخت رنگ ها، بازدارنده شعله، چسب و درزگیر است.
سولفات آمونیوم در آب حل می شود و در استون و اتانول نامحلول است. فرمول شیمیایی این نمک معدنی (NH۴) ۲SO ۴ است. این ترکیب در یک فرآیند مستقیم با وارد کردن گاز کک خالص نشده در اسید سولفوریک تولید می شود. در فرآیند غیر مستقیم، آمونیاک به دست آمده از گاز کک کوره با آب و آهک شسته شده و در نهایت وارد اسید سولفوریک وارد می شود. تقریبا ۹۰ درصد از این ماده شیمیایی به عنوان کود یا به شکل ماده فرآوری شده به عنوان مخلوط چند جزئی استفاده می شود. ۱۰ درصد دیگر آن در صنایع شیمیایی در تولید فلزات استفاده می شود.
در بیوشیمی، رسوب سولفات آمونیوم یک روش رایج برای خالص سازی پروتئین ها با رسوب است. به این ترتیب، سولفات آمونیوم همچنین به عنوان یک عنصر در بسیاری از واکسن های مورد استفاده قرار می گیرد. این ترکیب یک افزودنی غذایی نیز است.
تولید کنندگان سولفات آمونیوم در ایران
این ترکیب کاربردهای زیادی در بخش کشاورزی دارد از اینرو کارخانجات تولید کننده این ماده شیمیایی در سطح کشور بسیار زیاد هستند و روزبه روز بر تعداد آنها افزوده می شود. در سال های گذشته بیشتر سولفات آمونیوم از طریق کشور ازبکستان وارد خاک ایران شده است. اما امروزه کارخانجات موجود در شهرهای تهران و ارومیه، مانند پتروشیمی شاروم نیاز کشور را نسبت به این ماده شیمیایی تامین می کنند.
کود سولفات آمونیوم برای یونجه
یونجه یکی از گیاهان بومی ایران است. این گیاه از دوران باستان تا به امروزه به عنوان علوفه حیوانات مورد کشت و برداشت قرار می گیرد. تغذیه یونجه در دوران کشت علوفه ای از اهمیت بالایی برخوردار است. هرچه این گیاه در دوره کشت بهتر تغذیه شود، پربارتر خواهد بود. این کود را می توان به صورت جامد یا مایع در کشاورزی استفاده کرد. این کود گوگرد و نیتروژن را در اختیار یونجه قرار می دهد. از آنجا که این گیاه در یک دوره طولانی رشد می کند برداشت های مکرر باعث کاهش مواد مغذی خاک می شود بنابراین کوددهی و تامین مواد مغذی از اهمیت بالایی برخوردار است.
سولفات آمونیوم، گوگرد و نیتروژن را برای این گیاه تامین می کند. نیتروژن باعث رشد بهتر قسمت های جوان گیاه می شود. نیتروژن برای گیاهان علوفه ای بسیار ضروری و مهم است. گوگرد نیز باعث بهبود سلامت گیاه می شود. بنابراین برای رشد مناسب گیاه یونجه، استفاده از این کود ضروری است.
کود سولفات آمونیوم برای گوجه
برای داشتن یک محصول خوب، استفاده از کود مناسب یک امر ضروری است. بذر گوجه فرنگی برای رشد مناسب به کوددهی نیاز دارد. کوددهی مناسب باعث رشد سریع تر و کیفیت بهتر محصولات می شود. یکی از کودهایی که برای کشت گوجه فرنگی استفاده می شود، کود سولفات آمونیوم است. این کود مواد مورد نیاز گیاه گوجه فرنگی را به خوبی تامین می کند و باعث می شود که گیاه به خوبی رشد کند.
توصیه می شود برای داشتن یک محصول خوب ۲۰۰ کیلوگرم کود را در هنگام رشد گوجه فرنگی مصرف کنید. همچنین باید توجه داشته باشید استفاده بیش از حد از این کود باعث ایجاد حساسیت در گوجه فرنگی می شود و ممکن است محصول شما را بی کیفیت کند. بنابراین بسیار مهم است که چه مقدار کود برای تقویت خاک گیاه گوجه فرنگی استفاده کنید.
مطالعات انجام شده نشان داده است که در کشت هیدروپونیک گیاه گوجه فرنگی مصرف کود سولفات آمونیوم باعث بهبود رشد ۳۰ درصدی گیاه گوجه فرنگی شده است. این کود شیمیایی مواد مغذی گیاه را تامین می کند و از رشد علف های هرز در کنار گیاه گوجه فرنگی جلوگیری می کند. گوجه فرنگی میزان زیادی ویتامین C یا اسید اسکوربیک دارد و افزودن کود آمونیوم سولفات باعث افزایش ویتامین ث در گوجه فرنگی می شود. این امر بر روی کیفیت محصول نهایی بسیار تاثیر می گذارد.
نحوه مصرف کود سولفات آمونیوم
برای مصرف این کود ابتدا باید میزان نیاز خاک و گیاه را اندازه گیری کرد. نحوه مصرف کود سولفات آمونیم دارای یک استاندارد جهانی است. برای یک زمین زارعی طبق استاندارد جهانی حدود ۳۰۰ الی ۴۰۰ کیلو گرم کود نیاز است. بهترین زمان برای استفاده از این کود فصل بهار است.
تفاوت کود اوره و سولفات آمونیوم
یکی از مشکلات رایج استفاده از کودهای شیمیایی در کشاورزی، از دست رفتن عنصر نیتروژن در خاک است. دو نوع کود مورد استفاده برای رفع این مشکل شامل کود اوره و کود سولفات آمونیوم است. تفاوت های بین این دو کود وجود دارد که ما برای شما آنها را متمایز کرده ایم. این تفاوت ها عبارتند از:
کود اوره دارای ۴۶ درصد ازت است در حالی که کود سولفات آمونیم ۲۱ درصد ازت دارد.
برای زمین های قلیایی و آهکی بسیار مناسب تر از کود اوره است.
کود اوره در خاک به دی اکسید کربن و آمونیاک تجزیه می شود. بیشتر آمونیاک تولید شده در معرض نور آفتاب تبخیر شده و از دسترس گیاه خارج می شود. باقی مانده آمونیاک در اثر حضور باکتری های خاک به نیترات تجزیه می شود و از این طریق جذب گیاه می شود.
این کود در خاک به سولفوریک اسید تبدیل می شود. این عمل باعث اسیدی شدن خاک می شود. بنابراین برای خاک های قلیایی این کود بسیار مناسب است. تجزیه این کود با افزایش نیتروژن باعث بهبود کیفیت خاک می شود.
برای کشت محصولاتی مانند مرکبات، انگور و پسته کود آمونیوم سولفات به مراتب بهتر از کود اوره است.
این کود رطوبت کمتری را نسبت به کود اوره جذب می کند. این خاصیت نگهداری و بسته بندی کود سولفات آمونیوم را در انبارها به مراتب راحت تر می کند.
ماندگاری کود اوره در خاک به نسبت کود سولفات آمونیوم بسیار پایین تر است.